A

Ablatio

Verwijderen van een gezwel of een lichaamsdeel. Bijvoorbeeld het amputeren van de borst.

Adenocarcinoom

Een kankergezwel dat ontstaat in klierweefsel. Borstkanker valt daar uiteraard ook onder, net zoals onder andere long- en darmkanker.

Adjuvante therapie

Wordt gegeven als aanvulling op de curatieve of genezende behandeling. Chemotherapie bijvoorbeeld wordt vaak gegeven na chirurgie, en is dan bedoeld om het risico te verkleinen dat de kanker terugkomt.

Amputatie

Verwijderen van een gezwel of een lichaamsdeel. Bijvoorbeeld het verwijderen van een borst.

Anamnese

Wat een patiënt aan de dokter vertelt over de voorgeschiedenis van zijn ziekte.

Anastrozol of Arimidex

Medicatie bij hormoontherapie. Het vermindert de hoeveelheid oestrogeenhormoon in de eierstokken, vetweefsel, lever en in borstkankergezwellen en wordt vaak gegeven bij hormoongevoelige borstkankers.

Angiogenese

De vorming en groei van nieuwe bloedvaten uit bestaande bloedvaten. Een proces dat ook gebeurt bij het ontstaan van een tumor die ook zijn eigen bloedvaten nodig heeft.

Aromataseremmer

Een middel dat de hormoonvorming van oestrogenen stillegt.

B

Benigne afwijkingen

Veranderingen in het borstweefsel die niets te maken hebben met kanker, zoals cysten. Ze zijn goedaardig.

BI-RADS

Breast Imaging-Reporting and Data System, een classificatiesysteem om bevindingen van een mammografie in te delen.

Bilateraal mammacarcinoom

Borstkanker in beide borsten.

Biopt

Het stukje weefsel, wat cellen of vocht, dat bij je wordt afgenomen.

Bioptie

Het uit het lichaam wegnemen van een stukje weefsel, vocht of wat cellen. Dit wordt vervolgens onderzocht.

Borstreconstructie

Een operatie waarbij de borst opnieuw wordt gevormd, vaak met eigen weefsel en eventueel een borstimplantaat van siliconen.

Borstsparende operatie

De tumor en het direct omliggende weefsel worden verwijderd. Zo hoef je niet je hele borst te missen.

Botscan

Een onderzoek dat eventuele uitzaaiingen in de botten zichtbaar maakt. Hiervoor wordt wat radioactieve stof ingespoten die eventuele onregelmatigheden in je botten zichtbaar maakt.

Brachytherapie

Een vorm van radiotherapie waarbij een stralingsbron binnen of naast het te behandelen gebied wordt geplaatst.

C

Carcinoom

Een kwaadaardig gezwel.

Chemotherapie

Behandeling waarbij een combinatie van chemische stoffen wordt gebruikt om kanker te behandelen. Ze worden ook wel cytostatica genoemd en hebben een remmende werking op de groei van kankercellen.

Contralaterale borst

Je andere borst.

CT-scan

Een CT-scan (ook wel RX, CAT of computertomografie genoemd) is een radiologisch (pijnloos) onderzoek dat beelden van het lichaam 'in plakjes' levert. Bij deze methode worden röntgenstralen of x-stralen gebruikt. Het principe is eenvoudig. Elk weefsel van ons lichaam (huid, vet, organen, bot, enz.) heeft zijn eigen dichtheid. Een tumor heeft een andere dichtheid dan gezonde weefsels. Zo kan deze gemakkelijk worden gelokaliseerd.

Curatief

Genezend behandelen.

Cyste

Een cyste is een onnatuurlijke lichaamsholte die uit lucht, vocht of semi-vast materiaal kan bestaan.

Cytostatica

Cytostatica zijn chemische stoffen die de celdeling remmen. Een andere naam voor chemotherapie.

D

Diagnose

Vaststelling van een aandoening.

Diepflap-methode-reconstructie

Reconstructie van de borst met behulp van onderhuids vet en huid van de onderbuik (Deep Internal Epigastric Perforator flap: DIEP-flap). Uit de buikspier worden enkele bloedvaten vrijgemaakt voor de doorbloeding van de gereconstrueerde borst.

Drain

Een slangetje dat na de operatie achterblijft in het wondgebied om het bloed en wondvocht af te voeren.

Ductaal carcinoom in situ

Een vorm van kanker die ontstaat in een melkgang, maar nog niet buiten de grenzen van die melkgang is gegroeid.

Ductaal carcinoom invasief

Kankercellen ontstaan in de melkgang, die door de wand van de melkgang zijn gegroeid.

E

Echografie

Een afbeelding gemaakt met behulp van ultra geluidsgolven. De trillingen dringen in weefsels door en worden teruggekaatst en opgevangen. Dit kan worden omgezet in een beeld, waarmee ook bepaalde afwijkingen aan het licht kunnen komen.

ER- of PR-positief

Een tumor is 'ER-positief' als deze receptoren heeft voor het hormoon oestrogeen. Een tumor is 'PR-positief' als deze receptoren heeft voor het hormoon progesteron. Het gaat dan om een hormoongevoelige tumor.

Erytheem

Erytheem is plaatselijke roodheid die ontstaat doordat er meer bloed dan normaal door de kleine bloedvaatjes vlak onder de huid stroomt.

Excisie

Uitsnijding.

Expander

Een hulpmiddel van siliconenrubber dat onder de huid bij de borst wordt ingebracht en gevuld om het huidoppervlak te vergroten voordat een nieuwe borst wordt gemaakt.

F

Femara

Medicatie bij hormoontherapie, een aromataseremmer.

Fibroadenoom

Goedaardige tumor die bestaat uit klierelementen en bindweefsel.

H

Her-2 neu gen

Een eiwit op de celwand dat borstkankers agressiever maakt.

Hormoontherapie

Behandeling met (anti-)hormonen.

I

Immunotherapie

Een behandeling die gebruik maakt van het eigen afweersysteem (immuunsysteem) om de tumorcellen te bestrijden.

Implantaat

Een stof, voorwerp, toestel dat in een lichaam wordt aangebracht. In het geval van borstreconstructie een siliconenvorm die in de borst wordt ingebracht om de oorspronkelijke vorm te evenaren.

Inflammatoire verandering

Verandering aan de borst die lijkt op een zich uitbreidende ontsteking. Vaak rode, warme huid over de borst.

Invasief

Doordringend naar omliggend weefsel.

L

Laesie

Letsel, afwijking.

Letrozol of Femara

Een aromataseremmer, medicijn bij hormoongevoelige tumoren.

Lobulair carcinoom in situ

Vorm van borstkanker die ontstaat in een melkklier en (nog) niet buiten de grenzen is gegroeid.

Lobulair carcinoom invasief

De kankercellen van het borstklierweefsel zijn door de wanden heen gegroeid.

Lumpectomie

Een borstsparende operatie.

Lymfoedeem-arm

Vochtophoping in de arm na verwijdering van de okselklieren.

M

Maligne

Kwaadaardig.

Mamma

(Vrouwen)borst.

Mammacarcinoom

Borstkanker.

Mammografie

Röntgenfoto’s van de borsten die gemaakt worden door een radioloog.

Mastectomie

Het operatief weghalen van de borst.

Metastasen

Uitzaaiingen van kankercellen die kunnen voorkomen in onder andere lymfebanen, bloed, botten, lever en longen.

Microcalcificaties

Kleine kalkspikkeltjes die te zien zijn op een borstfoto en vaak duiden op de aanwezigheid van een kwaadaardig gezwel.

N

Neo-adjuvante therapie

Een chemotherapie of hormonale therapie om de tumor eerst kleiner te krijgen, zodat een operatie mogelijk wordt. Wordt regelmatig gedaan bij een grote of agressieve tumor.

O

Okselklierdissectie

Het verwijderen van alle lymfeklieren uit de oksel, ook wel okseltoilet genoemd.

Overexpressie

Meer voorkomend in een kankercel dan normaal. Bijvoorbeeld: Her 2 neu gen met een overexpressie +++ of ++++ (3-plus of 4-plus overexpressie).

P

Palpabel, niet-palpabel

Voelbaar, niet-voelbaar. Soms is een tumor in de borst niet voelbaar als knobbel, maar wel zichtbaar op een mammografie of een MRI-scan.

Poortwachterklier

Wanneer de kanker zich verspreidt, verschijnen de kankercellen meestal eerst in de poortwachterklier, voordat ze zich verspreiden naar andere lymfeklieren.

Port-a-cath

Een speciale katheter die onderhuids wordt geplaatst in een bloedvat om gemakkelijk bloed te prikken of chemo toe te dienen.

Punctie

Met een ingestoken naald wat vloeistof of cellen opzuigen.

R

Radiotherapie

Bestralingsbehandeling.

Recidief

Het opnieuw ontstaan van kanker op de plek van de oorspronkelijke tumor of aan de rand daarvan.

S

Schildwachtklier

Ander woord voor poortwachterklier.

Sentinel node

Eerste lymfeklier die de opvang van uitgezaaide cellen van een tumor verzorgt.

T

Tamoxifen

Een middel dat de werking van het vrouwelijk hormoon oestrogeen stillegt bij borstkankers die oestrogeengevoelig zijn.

Tramflap-methode-reconstructie

Reconstructie van de borst vanuit de buikwand/spier.

Triple-diagnostiek

De diagnostiek van afwijkingen in de borst aan de hand van lichamelijk onderzoek, beeldvorming (mammografie en echografie) en punctie voor weefsel- of celonderzoek.

X

X-foto

Ander woord voor röntgenfoto.

Z

Zenuwpijn

Tijdens een borstoperatie kan de gevoelszenuw in het operatiegebied beschadigd raken. Twintig procent van de geopereerde vrouwen houdt hier zenuwpijn aan over.