De vooruitgang in de aanpak van borstkanker scheert hoge toppen. De tijd dat artsen bij het vaststellen van herval of van uitzaaiingen, meteen overgingen tot palliatief behandelen, is voorbij. ‘Bij 40% van alle uitgezaaide borstkankers is het aantal uitzaaiingen op afstand beperkt tot vijf of minder,’ vertelde Dr. Astrid Van Hoyweghen, radiologe van AZ Turnhout op een borstkankerconferentie* in Vilvoorde. ‘Dat noemen we oligometastasen (‘oligo’ betekent ‘enkele’, n.v.d.r.).’ Het gaat om een soort tussenstadium tussen niet-uitgezaaide en uitgezaaide borstkanker. Dokter Van Hoyweghen was één van de sprekers op de jaarlijkse conferentie van de Belgische Vereniging voor Senologie, op 11 januari 2025 in Vilvoorde. Deze conferenties worden druk bijgewoond door Belgische borstkankerexperten. Pink Ribbon was erbij, op uitnodiging van professor en borstkankerexpert Patrick Neven, voorzitter van de Belgische Vereniging voor Senologie. Zo kunnen we voor u de vinger aan de pols houden.

Nieuwe inzichten worden gedeeld

Oligometastasen worden tegenwoordig stuk voor stuk onderzocht en op maat behandeld, zo vernemen we. Dat heeft de overlevingskansen van deze vrouwen drastisch verbeterd. Dokter Jelle Verhoeven, radiotherapeut van UZ Leuven (de afdeling waar kankerpatiënten bestraald worden), legt uit dat er nog geen richtlijnen zijn voor artsen over hoe oligometastasen best te behandelen. Daarover steken borstkankerexperten uit binnen- en buitenland voortdurend de koppen bij elkaar en worden ervaringen uitgewisseld. Het concept om oligometastatische borstkanker apart te behandelen, is dan ook vrij nieuw. Wat al bekend is, wordt gedeeld. Zo speelt het aantal, de plaats en de aard van de uitzaaiingen een rol. Dat het om maximaal vijf uitzaaiingen mag gaan, is niet in steen gebeiteld. ‘Dat aantal is arbitrair gekozen,’ zegt dokter Verhoeven, ‘hoe minder er zijn, hoe beter uiteraard.’ Het is erg belangrijk om de aard van de metastasen in kaart te brengen. Uitzaaiingen van borstkanker hebben niet noodzakelijk dezelfde eigenschappen als de oorspronkelijke tumor. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat een uitzaaiing niet hormoongevoelig is, terwijl de oorspronkelijke borstkanker dat wel was.

Systeemtherapie

Alle behandelingen die gebruikt worden voor een primaire borstkanker, komen in aanmerking voor de aanpak van oligometastasen: operaties, bestralingen, chemotherapie, hormoontherapie, immuuntherapie… Professor dokter Pierre Foidart, van CHU Luik, legt uit dat systeemtherapie de hoeksteen is voor de behandeling van oligometastasen. Systeemtherapie zijn alle kankermedicijnen, daaronder vallen chemotherapie, hormoontherapie, immuuntherapie, doelgerichte therapie,… Volgens Foidart kan systeemtherapie de overleving soms zelfs met meer dan 10 jaar doen toenemen. In het gunstigste geval, want er blijken wel een aantal beïnvloedende factoren een rol te spelen. De plaats van de uitzaaiing bijvoorbeeld. ‘Een uitzaaiing in het bot is beter te behandelen dan een uitzaaiing in de hersenen,’ zegt professor Foidart. ‘Goed afgelijnde uitzaaiingen reageren ook beter dan diffuse uitzaaiingen in de longvliezen of in het buikvlies bijvoorbeeld.’ En wie slechts één of twee uitzaaiingen heeft, heeft ook betere kansen.

Prognose

De doorgedreven behandeling van oligometastatische borstkanker betekent hoe dan ook dat de patiënt opnieuw door een zwaar behandeltraject moet, soms voor verschillende metastasen na elkaar. Dat kruipt in de kleren en moet goed worden doorgesproken. Bovendien weet men niet altijd wat de uitkomst zal zijn. Daar komt nog bij dat er steeds nieuwe kankermedicijnen bijkomen, die naar alle waarschijnlijkheid ook kunnen worden ingezet voor oligometastasen. Dat is goed nieuws. Zo zitten er voor triple-negatieve borstkanker producten in de pijplijn die niet alleen hoopgevend zijn voor dit type borstkanker, maar ook voor oligometastasen die niet hormoongevoelig zijn. Kortom, de behandeling van borstkanker is in volle evolutie. Dat bleek nog maar eens uit deze conferentie met veel enthousiaste artsen. Borstkankerpatiënten in België staan er niet alleen voor. Er wordt aan hen gedacht.

*Managing unusual breast cancer cases. Belgian Society of Senology Conference. Living Tomorrow Vilvoorde, 11 januari 2025.