1.Wanneer wordt hormoontherapie gegeven?

Hormoontherapie is enkel nuttig in geval van een hormoongevoelige borstkanker. Daarom wordt ze niet ingezet voor triple-negatieve borstkanker, omdat die niet reageert op vrouwelijk hormoon. Meestal start men de hormoontherapie na de andere kankerbehandelingen, zoals chirurgie en bestralingen: ze is dan bedoeld om het risico op herval te verminderen. Bij een groot gezwel wordt hormoontherapie soms ook gegeven voor de operatie om de tumor te doen krimpen alvorens te opereren. Bij gevorderde borstkankers kan hormoontherapie ook nog nuttig zijn om de groei van de tumor af te remmen.

2.Hoe werkt hormoontherapie?

De groei van een hormoongevoelige borstkanker wordt bevorderd door vrouwelijk hormoon oestrogeen. Oestrogeen wordt geproduceerd door de eierstokken en door vetcellen. Bij borstkanker houdt men die eigen productie best zo laag mogelijk. Dat doet hormoontherapie: enerzijds blokkeert deze behandeling de eigen productie van vrouwelijk hormoon en anderzijds remt ze de invloed van nog circulerend oestrogeen op borstkankercellen.

3. Wat is het verschil tussen hormoontherapie voor borstkanker en hormoontherapie voor de menopauze?

Hormoontherapie voor borstkanker vermindert de concentratie aan oestrogeen in het lichaam, terwijl hormoontherapie voor de menopauze net extra vrouwelijk hormoon oestrogeen (en soms ook andere hormonen) toevoegt. Het zijn dus twee tegenovergestelde therapieën, ondanks dezelfde naam. Een correctere term voor hormoontherapie bij borstkanker is anti-hormoontherapie, maar die is minder ingeburgerd.

4.Gaat het altijd om dezelfde pillen bij hormoontherapie?

Er bestaan drie groepen van hormonale medicijnen die gebruikt worden bij hormoontherapie. Ze werken allemaal een beetje verschillend.

De eerste groep, de aromatase-inhibitoren, verminderen de concentratie aan oestrogeen in het lichaam door het enzyme aromatase te blokkeren. Dat enzyme speelt een rol bij de lichaamseigen productie van vrouwelijk hormoon. Hiertoe behoren: Anastrozol®, Letrozol® en Exemestan®.

De twee groep, de selectieve oestrogeenreceptor modulatoren (SERMs) gaan op de receptoren voor oestrogeen zitten die aanwezig zijn op de borstkankercellen. Daardoor kan oestrogeen geen invloed uitoefenen op de borstkankercellen. Hiertoe behoren: Tamoxifen®, Nolvadex® en Tamoplex®.

De derde groep, de oestrogeen receptor downregulatoren (ERDs) blokkeren de receptoren van oestrogeen op de borstkankercellen door de receptoren te wijzigen, waardoor ze niet meer kunnen functioneren. Deze groep bestaat alleen onder de vorm van inspuitingen. Merknaam: Fulvestrant®.

5. Wat zijn de meest voorkomende nevenwerkingen van hormoontherapie?

Wanneer je nog niet in de menopauze bent, komt je er door hormoontherapie meteen in terecht, wat best heftig is. De belangrijkste nevenwerkingen zijn warmte-opwellingen, stemmingswisselingen, minder zin in seks en vermoeidheid, typische menopauzale klachten. Andere mogelijke nevenwerkingen zijn pijnlijke gewrichten en vaginaal verlies. Niet alle vrouwen ervaren deze nevenwerkingen in dezelfde mate. Sommige verdragen de therapie best goed. Anderen hebben veel last en in dat geval schakelt men soms over naar een andere vorm van hormoontherapie.

6. Mag je kurkuma-tabletten innemen om de hormoontherapie beter te verdragen?

Vrouwen die als gevolg van de hormoontherapie last hebben van pijnlijke gewrichten, krijgen soms de raad om kurkuma-supplementen in te nemen. Deze supplementen kunnen de gewrichtspijn wat verzachten, maar toch moet je hiermee voorzichtig zijn. Er zijn aanwijzingen dat kurkuma-tabletten de werking van hormoontherapie, vooral de groep SERMs (met Tamoxifen®), kunnen verminderen. Vraag steeds raad aan je arts en slik nooit zo maar supplementen. Interacties met bestaande behandelingen zijn altijd mogelijk.

7. Hoe lang moet je hormoontherapie innemen?

Hormoontherapie die wordt opgestart na de behandeling om herval te voorkomen, wordt in de regel lang ingenomen: 5 tot 10 jaar, in functie van het persoonlijke risico op herval.

8. Mag je hormoontherapie onderbreken om zwanger te worden?

Voor jonge vrouwen met borstkanker en nog een kinderwens, is een jarenlange hormoontherapie, die de vruchtbaarheid onderdrukt (de therapie brengt je in de menopauze) moeilijk. De biologische klok tikt. Wil je zwanger worden, dan moet je de hormoontherapie tijdelijk onderbreken. Vaak wordt tot 2 jaar lang onderbroken voor zwangerschap, bevalling en borstvoeding. De vrees dat je dan sneller kan hervallen, blijkt tot nu toe ongegrond. Uit onderzoek, bij meer dan 500 jonge vrouwen waarvan de helft de hormoontherapie onderbrak voor haar kinderwens, blijkt dat deze onderbreking het risico op herval na 10 jaar opvolging niet heeft verhoogd.

9. Mag je sporten tijdens je hormoontherapie?

Als het kan, mag je zeker sporten tijdens de hormoontherapie. Meer nog, het wordt aanbevolen. Fysiek actief zijn, zoals wandelen, fietsen, zwemmen of een andere aerobe sport vermindert de vermoeidheid en ook de menopauzeklachten die het gevolg zijn van hormoontherapie.

10. Zijn supplementen op basis van fyto-oestrogenen toegelaten wanneer je hormoontherapie neemt?

Hormoontherapie kan typische menopauzeklachten uitlokken, zoals warmte-opwellingen en nachtelijk zweten. Omdat je behandeld wordt voor borstkanker, mag je daar geen hormonale medicatie voor nemen. Er bestaan ook voedingssupplementen op basis van fyto-oestrogenen: ze bevatten plantaardige substanties die de werking van oestrogeen nabootsen. Een voorbeeld is Menohop®, vrij te koop bij de apotheek of online. Toch combineer je deze producten beter niet met je hormoontherapie, omdat de fyto-oestrogenen de werking van hormoontherapie kunnen verminderen.