Het jonge Amerikaanse bedrijf EU LifeSciences richt zich op de vroegtijdige opsporing van kanker bij vrouwen door middel van systemen die ze thuis zelf kunnen gebruiken. Samen met Siemens brengt EU LifeSciences binnenkort een eerste toestelletje op de markt waarmee je zelf je borsten kan screenen (1). Het gaat om de IBreastExam: een toestelletje dat werkt op batterijen en bestaat uit een handgreep en een kussentje met sensoren. Met de IBreastExam moet je het oppervlak van je borsten met lichte druk afspeuren, terwijl de sensoren in het kussentje verschillen in stugheid van het borstweefsel kunnen detecteren. Die informatie wordt draadloos naar een app op je smartphone of tablet gestuurd, waar ze wordt omgezet in een 3D-beeld dat de stugheid van het borstweefsel weergeeft. Verschillen in stugheid kunnen wijzen op een knobbeltje in de borst, net zoals je dat kan voelen wanneer je je borsten met je handen onderzoekt. Het toestelletje, de IBreastExam, beweert dit evenwel beter te kunnen dan onze vingers. Eventuele abnormale verhardingen lichten rood op op je scherm. Het vraagt wat oefening om deze IBreastExam goed te leren gebruiken. Het toestel is nog niet verkrijgbaar, maar wordt weldra verwacht.

Derdewereldlanden

De IBreastExam bewijst al enkele jaren zijn nut in derdewereldlanden waar vrouwen geen toegang hebben tot een screeningsmammografie. Dat bevestigt een recente studie (gepubliceerd in april 2022) van de Obafemi Awolowo Universiteit in Nigeria waar in 2019 424 vrouwen met een verhoogd risico op borstkanker ofwel onderzocht werden door een ervaren chirurg ofwel door een verpleegkundige die was opgeleid om de IBreastExam te gebruiken (2). Het toestelletje vond vaker dan de ervaren chirurg een abnormaliteit in de borst, maar de chirurg kon beter het onderscheid maken tussen een goed- of kwaadaardig letsel. Helaas werden kleine letseltjes (kleiner dan 2 cm) door zowel de chirurg als de IBreastExam gemist. In de studie werden de vrouwen ook onderzocht met een echografie en een mammografie: beide beeldvormingstechnieken detecteerden beduidend meer borstkankers dan de IBreastExam of de handen van de chirurg. Voor landen, zoals Nigeria, waar vrouwen weinig toegang hebben tot een screeningsmammografie, is de IBreastExam wel een prima apparaat om abnormaliteiten in de borsten op te sporen. Bovendien kan een verpleegkundige dit toestel leren gebruiken, wat extra nuttig is in regio’s waar geen of weinig artsen werkzaam zijn. Het gebruiksgemak en de relatief lage kostprijs zijn bijkomende redenen op de IBreastExam ter beschikking te stellen in derdewereldlanden, waar de meeste borstkankers in een later stadium ontdekt worden dan bij ons, waardoor de overleving beperkter is. In Nigeria bijvoorbeeld wordt 80% van de borstkankers ontdekt in stadium 3 of 4 en heeft de tumor op het moment van de diagnose een gemiddelde diameter van ruim 10 centimeter.

Vals alarm

De IBreastExam wordt binnenkort gelanceerd als ’s werelds eerste apparaat waarmee je zelf je borsten kan screenen op kanker. De nauwkeurigheid van dit toestel kan de nauwkeurigheid van een screeningsmammografie in geen geval overtreffen. Een negatief resultaat geeft geen volledige zekerheid, want erg kleine tumoren worden gemist. Bovendien geeft het toestel vaak vals alarm. Van 50 gevallen van mogelijk verdachte letsels zijn er na verder onderzoek uiteindelijk vijf borstkanker. Valse alarmen zorgen voor veel angst en ongerustheid en onnodige onderzoeken. Het is best mogelijk dat jonge vrouwen met borsten vol klierweefsel met dergelijk zelfonderzoek nog vaker vals alarm krijgen. Wel een voordeel van de IBreastExam is dat het pijnloos is en nog laagdrempeliger (je kan het thuis doen), in vergelijking met een screeningsmammografie.

Pink Ribbon moedigt vrouwen tussen 50 en 69 jaar aan om in te gaan om de uitnodiging van borstkankerscreening door middel van screeningsmammografie, zoals die in ons land georganiseerd wordt. Wie een verhoogd risico heeft op borstkanker overlegt best met haar (zijn) arts of een mammografie op jongere leeftijd wenselijk is. Onze organisatie vindt de IBreastExam geen goed alternatief voor de borstkankerscreening zoals die vandaag gebeurt.

Geschreven door Marleen Finoulst

(1)https://www.uelifesciences.com/

(2)Mango V, Olasehinde O, Omisore A et al. The iBreastExam versus clinical examination for breast evaluation in high risk and symptomatic Nigerian women: a prospective study. The Lancet Global 2022;10:E555-E563 (April 2022)