Vrijdag, 29 november 2019

Blog: Pink Monday Congres: voel je opnieuw als een vis in het water na borstkanker

Diagnose Behandeling Na borstkanker Weer aan het werk Psychosociale zorg Pink Monday

50% van de actieve bevolking krijgt tijdens zijn of haar loopbaan te maken met kanker. In vele (maar niet àlle) gevallen ben je een tijdje uit circulatie en in de meeste gevallen neem je na kanker opnieuw je plaatsje op in het arbeidscircuit. Als je dan weet dat borstkanker bij vrouwen de meest voorkomende kanker is - 1 vrouw op 9 krijgt in de loop van haar leven borstkanker -, dan is de noodzaak van Pink Monday wel duidelijk. Pink Ribbon organiseerde in 2019 tijdens de internationale borstkankermaand oktober, het eerste Pink Monday Congres, over de problematiek rond werkhervatting na borstkanker.

Werken is een pijler van het leven, het is belangrijk voor de patiënt om zich weer volwaardig lid van de samenleving te voelen. Maar soms is de terugkeer te snel omwille van financiële zorgen of omdat patiënten zich schuldig voelen t.o.v. collega’s en hun omgeving. De meeste vrouwen willen graag terug aan het werk, maar hebben ook angst voor het oordeel van anderen. Ze voelen zich fysiek minder sterk door de gevolgen van de chemotherapie en kwetsbaar omwille van fysieke tekenen zoals haaruitval, een borst die weg is en ze dragen fysieke en emotionele littekens. Met die woorden zette mede-organisator François Perl van het RIZIV de toon voor een dag over de complexe problematiek van de terugkeer naar het werk.

Beklijvende getuigenissen

Alle aanwezigen werden stil van de getuigenissen van lotgenoten Magali Mertens de Wilmars en Mieke Vanhuyse. Zij hielden een straffe persoonlijke getuigenis over hoe zij hun ziekte en werkhervatting ervaren hebben, maar vooral hebben deze twee vrouwen hun ervaring aangewend om anderen de hand te reiken. Iedereen werd stil van de rauwe getuigenissen, van de kracht van de vrouwen die als een feniks herrezen zijn en van de wijze hoe zij intussen met een doortastende zachtheid hun ervaring met hun omgeving delen. Lees straks zeker ook de getuigenis van Mieke en surf eens naar travailetcancer.org, de organisatie die Magali uit de grond stampte om patiënten, werkgevers en zorgverleners te coachen.

Meer druk voor zelfstandigen

Op het congres was er niet enkel aandacht voor werkgevers en werknemers, ook zelfstandigen verdienen hun plaats in deze discussie. 15% van de werkende bevolking in Europa is zelfstandige. In ons land zijn dat er 1 miljoen, van wie 700.000 in hoofdberoep. Die duidelijke cijfers gaf professor Elke Van Hoof van de VUB. Zij neemt deel aan een Europees langetermijnonderzoek naar de re-integratie van zelfstandigen. Het aantal zelfstandigen neemt toe én de groep bestaat meer en meer uit kwetsbare personen die soms uit economische noodzaak in dat statuut gedwongen zijn. Zelfstandigen hebben een andere bescherming qua sociale zekerheid. Ze hebben wel een verplichte ziekteverzekering, maar zijn over het algemeen minder beschermd. Ook aan hen moeten we voldoende aandacht schenken en we moeten hen helpen de ziekteperiode te overbruggen en er opnieuw te staan met eenzelfde kracht als van zelfstandigen verwacht wordt. Zelfstandigen gaan op een andere manier werken, zoeken hefbomen zodat het werk minder afhankelijk is van henzelf. Ze ondervinden meer financiële en emotionele druk, omdat ze verantwoordelijk zijn voor het voorzetten van hun zaak en dus ook voor werkzekerheid van hun werknemers.

Behandelen kost geld

Laten we een kat een kat noemen, er is ook een economische nood dat borstkankerpatiënten weer aan de slag gaan. Die verrassende en confronterende boodschap bracht Ruben de Graeve van het Ministerie van Sociale Zaken. De uitgaven voor kankerbehandeling stegen het voorbije jaar van 600 miljoen naar 1 miljard, voornamelijk door de verbetering van de behandelmethoden. Door de medische vooruitgang zijn er meer overlevenden en zijn er meer mensen die door de betere behandeling nadien terug op de arbeidsmarkt komen, maar de arbeidsmarkt is daar niet op aangepast. De behandelingen kosten geld en dat geld komt van de actieve werkbevolking. Het is dus van belang dat zoveel mogelijk mensen aan de slag zijn, en dus ook dat mensen die door ziekte een tijdje niet aan de slag waren, weer geholpen worden geschikt werk te vinden. An Aelbrecht van Unique (partner van Pink Monday) voegde daar nog aan toe dat de werkloosheidsgraad in België 3,4% bedraagt, het laagste cijfers sinds ooit gemeten is. Elk talent op de markt is nodig. Er zijn op dit moment meer zieken dan werklozen, dus re-integratie van langdurige ziekte is nodig. Er zijn vele mensen die willen en kunnen reïntegreren, weinigen doen dat via een uitzendcontract. Dat zou nochtans handig zijn, want dit is een flexibele vorm van werken: je kan immers zo ook nieuwe jobs uittesten.

Niet óver, maar mét de patiënt

Weer gaan werken is een opdracht van véle betrokkenen. Aan de professionele kant zien we de werkgever, collega’s, leidinggevenden, HR-verantwoordelijken, de preventiedienst en loopbaancoaches. Aan de zorgzijde zijn dan weer de behandelende artsen betrokken, de huisarts, het medisch team met verplegend personeel en sociaal assistenten en het ziekenfonds. Ook familie en vrienden dragen allemaal hun steentje bij om die ene centrale figuur waar het allemaal om draait, de patiënt, te begeleiden in de moedige weg om de draad weer op te pikken. Op het Pink Monday Congres was de boodschap: laat hen allemaal samenwerken mét de patiënt en niet over het hoofd van de patiënt.

Hulp en concrete tips

Er zijn tal van projecten die je kunnen helpen bij de werkhervatting. Uiteraard onze Pink Monday-brochures, voor werkgevers, werknemers, zelfstandigen, collega’s, familie en vrienden en zorgverleners. Saskia Decuman van het expertisecentrum van het RIZIV wist alle interessante partijen samen te brengen en het RIZIV zelf zet het werk ook elke dag voort met onder andere de opleiding disability management, die managers helpt met het aanpakken van zo’n tijdelijke arbeidsongeschiktheid. Tijdens het congres maakte Huget Désiron duidelijk dat een geslaagde integratie enkel kan indien de jobvereisten tijdelijk of permanent goed afgestemd zijn op de veranderde capaciteiten van de werknemer. Dat traject start al bij de behandeling in het ziekenhuis en wellicht zijn daar de zorgverleners en artsen tot nu toe nog onvoldoende voor opgeleid. Werk aan de winkel voor het vervolg van Pink Monday dus.

We willen ook de website van de federale overheid even voor het voetlicht brengen: weeraandeslag.be. Rentree helpt je met een coach en begeleiding als je na langdurige ziekte opnieuw aan de slag wil. Hulp vind je ook bij het expertisecentrum Huis voor Veerkracht van professor Elke Van Hoof, die zich van bij de start mee inzet voor Pink Monday en dus de professionele re-integratie specifiek voor borstkankerpatiënten. Specifiek bij KMO-werkgevers is onderzoek verricht door de KU Leuven, de resultaten en concrete tips vind je op de website kankerenwerk.be.

Blijven luisteren

Tijdens het panelgesprek waren alle actoren het erover eens dat communicatie een sleutelrol speelt in de geslaagde werkhervatting. Al van bij de start, nog tijdens de ziekte en behandeling, moet een terugkeerplan worden opgesteld en dat met àlle actoren: de patiënt, de zorgverleners, het ziekenfonds, de werkgever, en het behandelend team. Een persoonlijke aanpak bij de terugkeer, met voldoende tijd en aandacht om te blijven luisteren, is cruciaal. Mensen komen gelouterd terug op het werk, ze zijn mentaal soms sterk, maar ook veranderd, mensen zijn in transitie en niet alleen fysiek. Ook lichamelijk zijn er soms blijvende gevolgen (lymfoedeem, ook wel ‘dikke arm’-syndroom genoemd, pijn, vergeetachtigheid, vermoeidheid, etc.) waarbij het op gang houden van de dialoog ervoor kan zorgen dat iedereen zich opnieuw als een vis in het water voelt op de werkvloer.

Interessante websites en boeken