Ruim 8 jaar geleden merkt Veerle (70) bij haar man Joachim (72) een verhoging, een bolletje, onder zijn tepel. Hij maakt er niet veel van. “Het voelde als een zweertje, een klein abces, zoiets”, vertelt ze.

Veerle was niet meteen ongerust, maar het bolletje gaat niet weg. “Af en toe wees ik er hem dan wel op, want het werd steeds groter.” Het duurt drie jaar eer Joachim op een ochtend toch besluit om naar de huisarts te gaan. Het bolletje onder zijn tepel had intussen de grootte van een knikker. Het zag rood, leek ontstoken en deed veel pijn. “Hij kon zelfs zijn hemd niet meer dicht doen”, zegt Veerle. De huisarts ziet meteen wat Joachim al jaren niet wil zien: dit is mogelijk borstkanker. Dat bleek ook uit verder onderzoek. De wereld van het koppel stond even stil.

Veerle is zelf een overlever van lymfeklierkanker en weet wat het betekent. Ook een dochter heeft borstkanker gehad. Beiden zijn daar goed doorgekomen. “We hebben dus snel de knop omgedraaid van schrik naar vechten. Al ga ik niet beweren dat mijn eerste reactie geen pure paniek was. Uiteraard ben ik bang om hem af te geven.”

‘De dokters gingen er vanuit dat ik de patiënt was’

Joachim begint aan de behandelingen. In eerste instantie krijgt hij een korte, maar heftige chemotherapie. Na een paar maanden volgt een operatie. Veerle merkt wel één ding op. “Ik was de patiënt. De dokters gingen er steevast van uit dat ik borstkanker had. Dat is een gek gevoel, ook voor hem is dat steeds zeer confronterend. Anderzijds waren we wel populair in het ziekenhuis: elke arts en assistent wou de mannelijke patiënt met de borstkanker wel eens gezien hebben.” De operatie, waarbij het bolletje wordt weggehaald, verloopt zonder problemen. Nadien krijgt Joachim bestralingen. “Er waren wel al uitzaaiingen, maar men was er vrij zeker van dat ze die zouden kunnen aanpakken. Hij was er wel ontzettend moe van en dat was hij niet gewend. Hij heeft ook wel eens zitten wenen aan de keukentafel. Hij was bang, misschien ook wat boos dat hij zo lang gewacht had.”

Hormoonbehandeling

Na de bestralingen krijgt Joachim, net zoals vele vrouwen, Nolvadex. Het is een oestrogeenremmer die herval moet voorkomen. “Het is een raar idee, want je zou denken dat er voor mannen met borstkanker een andere procedure is, maar dat klopt niet”, zegt Veerle gedecideerd. “De gevolgen zijn trouwens ook min of meer dezelfde. Joachim is sinds kort met de hormonen gestopt en ik krijg nu pas, maanden na die medicatiestop en jaren na de diagnose, het gevoel dat mijn man ook een beetje terug is.”

“Na vijftig jaar gaan wij niet meer over een akkefietje uit elkaar gaan. Toch zijn er de laatste jaren momenten geweest dat hij me de muren kon opjagen. Joachim was altijd een man die een complimentje klaar had zitten. Die het merkte als ik een ander kleedje aan had, of mijn best had gedaan om er goed uit te zien, dat viel allemaal weg. Pas een paar weken geleden zei hij me nog eens hoe mooi hij een bloesje vond. Ik heb het al drie jaar.”

Ze heeft nog een voorbeeld voor me. “Ik voorzag een presentje voor zijn verjaardag, voor de vrienden van de academie. Toen ik ze bracht, ruim voldoende voor de hele groep om ook een beetje keuze te hebben, snauwde hij me af waar al die mensen bij waren. Dat zou hij vroeger nooit gedaan hebben. Het was ook niet waar en niet nodig. Eén van zijn vrienden is toen met mij mee naar buiten gegaan, om mij een beetje te troosten. Het is hem vergeven, maar mij zo vernederen, dat ben ik niet gewend. Sinds hij van de hormonen af is, heb ik dat niet meer voor gehad.” Of ze er veel ruzie over gehad hebben? “Och, nee. Je kan alle dagen ruzie maken. Al heb ik in de laatste jaren vaker gedacht dat ik hem een mep zou verkopen of weg zou gaan dan in de jaren ervoor.” Zo heftig was het dus wel.

Minder zin in vrijen

De hormoontherapie nam ook de libido weg. “Dat vond hij wel heel moeilijk,” beaamt Veerle, “Het was toch een stukje zijn mannelijkheid kwijt.” Nu de hormoontherapie bij Joachim afgerond is, komt dat stukje wel terug. Veerle moet er vooral mee lachen. “Ik wist niet direct wat ik ermee moest doen, want fysiek lukt het nog steeds niet.” Het is echter een traag proces.

Joachim en Veerle zijn oud genoeg, en lang genoeg samen, om dat soort beperkingen te relativeren. Anderzijds is het niet alsof je seksualiteit wegvalt zodra je de pensioengerechtigde leeftijd hebt, en krijgen ook jongere mannen met borstkanker te kampen.

We zijn milder geworden

De borstkanker van Joachim heeft een weerslag op hun relatie. “Zelfs nu hij terug een beetje zichzelf is, merk ik dat mijn reacties wel veranderd zijn. Vroeger kon hij een serieus boompje opsteken over bepaalde topics. Als ik het niet eens was, dan ging ik daar tegen in. Dat doe ik nu niet meer, hij en ik hebben allebei de energie niet meer om ruzie te maken. Hij kan mij soms nogal overweldigen met argumenten en nu denk ik al vaker: och, laat maar. Het heeft toch geen zin.” Het is niet alsof ze daarmee de handdoek in de ring gooit, want Veerle is een sterke vrouw. Maar het is een beslissing die ze gemaakt heeft, uit bescherming naar zichzelf, maar ook naar Joachim. Een zekere mildheid. “Hij heeft dat ook nodig om zich sterk te voelen, maar hij heeft ook veel schrik gehad de laatste jaren.”

Hobby

Voor Veerle zelf zijn een aantal elementen cruciaal geweest, dat blijkt toch uit hoeveel aandacht ze er zelf aan besteedt. “Het was goed voor Joachim, en dus voor mij, dat hij altijd zijn hobby is blijven uitvoeren. Dat gaf hem een doel en een groepje mensen om mee te praten. Ik doe wel wat vrijwilligerswerk en daar kon ik mijn ei kwijt. Daarnaast is Joachim zich gaan engageren voor Borstkankerman. Dat is een vzw die borstkanker bij mannen onder de aandacht wil brengen, om er zo voor te zorgen dat mannen als Joachim geen drie jaar meer wachten om naar de dokter te stappen. Het is ook een vereniging voor lotgenoten: toch belangrijk voor een ziekte waar zoveel taboe op kan rusten.”

7 oktober is de internationale Dag van borstkanker bij mannen.