De overlevingscijfers voor borstkanker worden steeds beter, dankzij de toegenomen kennis en verbeterde therapieën. Bovendien wordt een kleine helft van alle borstkankers in een vroeg stadium ontdekt, dankzij alertheid (doe de Mammoquiz!, ken de alarmtekens!) en vroegtijdige opsporing. De behandeling is zwaar, maar wanneer je vijf jaar na de diagnose kankervrij bent, heb je de tumor naar alle waarschijnlijkheid overwonnen. Je bent dan in remissie: je voelt je beter en bij onderzoek vindt men geen enkel spoor van de kanker terug. Komt de kanker na een periode van remissie toch nog terug, dan noemt men dat herval. De meeste borstkankerpatiënten hervallen nooit, maar een minderheid, waaronder het betreurde VRT-nieuwsanker, helaas wel.

Risicofactoren

De kans op herval is afhankelijk van diverse factoren: hoe groot was de oorspronkelijke borstkanker? Hoe agressief waren de kankercellen? Misschien waren er al aangetaste lymfeknopen of uitzaaiingen? Zowel hormoongevoelige als hormoonongevoelige kankers kunnen hervallen. Bij een hormoonongevoelige kanker, zoals de triple-negatieve borstkanker, is het risico op herval het grootst in de eerste jaren na de diagnose. Was de borstkanker hormoongevoelig, zoals de meeste, dan is hervallen jaren, zelfs enkele tientallen jaren, later nog steeds mogelijk. Hoe klein het risico ook is, je bent eigenlijk nooit gerust. Borstkankercellen kunnen zich losgemaakt hebben van de oorspronkelijke tumor en zich ergens in het lichaam, in het beenmerg bijvoorbeeld, genesteld hebben, waar ze soms jarenlang ‘slapen’, tot ze om onbekende redenen wakker worden en opnieuw beginnen groeien, waarbij een uitzaaiing ontstaat. Een uitzaaiing in het bot noemt men in dat geval geen botkanker, maar een uitgezaaide borstkanker, omdat de kankercellen ontstaan zijn uit borstcellen. Herval kan ook optreden in de lever, of in de behandelde borst, in het littekenweefsel bijvoorbeeld. Het maakt niet uit of je een borstsparende ingreep dan wel een borstamputatie onderging. De kans op herval is gelijk. Overigens kan het ook gaan om een nieuwe borstkanker, die niets met de eerste te maken heeft. Dat onderscheid kunnen artsen maken door een stukje van het gezwel onder de microscoop te bekijken.

Aanpak

Wanneer je met herval geconfronteerd wordt, kan het nieuwe kankergezwel dezelfde eigenschappen hebben als de oorspronkelijke borstkanker, maar dat is lang niet altijd het geval. Soms zijn er verschillen, waardoor ook de behandeling verschillend is. Het is zelfs mogelijk dat een herval van een hormoongevoelige borstkanker hormoonongevoelig is. Daarom is opnieuw een biopsie nodig en een nieuw behandelingsplan op maat, met operatie, bestralingen, chemotherapie en alles wat nodig is. Herval na borstkanker is niet per definitie agressiever: zeker als de nieuwe tumor in de borst verschijnt, kan deze vaak opnieuw goed behandeld worden. Hoe vroeger het herval ontdekt wordt, hoe beter. Blijf daarom alert en laat je opvolgen zoals je arts voorstelt. Situeert het herval zich elders in het lichaam, dan gaat het om een uitzaaiing die doorgaans moeilijker te behandelen is. Herval is slecht nieuws, maar het is geen doodvonnis. Je hebt altijd kans om opnieuw in remissie te gaan en nog jaren te leven. En vergeet niet: de meeste vrouwen hervallen niet na borstkanker.