Daar is gelukkig verandering in gekomen, sinds veel studies aangetoond hebben dat het risico op een terugval niet groter is voor behandelde vrouwen die zwanger raken, dan voor de anderen. In 2011 bevestigde een meta-analyse van al die onderzoeksresultaten samen dat de veronderstelling dat zwangerschapshormonen de kans op terugval vergroten, uit de lucht gegrepen is. Het idee blijkt echter nog niet zo makkelijk de wereld uit geholpen: veel artsen blijven zich verzetten tegen een zwangerschap na een kankerbehandeling. Desondanks hebben grote centra die borstkanker behandelen projecten en technieken ontwikkeld om de vruchtbaarheid van hun patiënten te beschermen, zoals cryopreservatie van baarmoederweefsel (zie interview). Maar voor ze volledig voor het moederschap kunnen gaan, moeten ex-kankerpatiëntes twee tot vijf jaar wachten, naargelang de behandeling die ze gekregen hebben. Het risico op een miskraam na de behandeling is variabel en hangt af van de leeftijd en van het type chemotherapie dat toegepast werd.

Olivia (31) koos voor cryopreservatie

“Het is zo'n opluchting dat er na al die beproevingen weer hoop is op nieuw leven! Toen ik in juni 2012 te horen kreeg dat ik borstkanker had, begon ik net aan kinderen te denken. Cryopreservatie was voor mij dus een prioriteit. Ik praatte erover met mijn chirurg bij de Bordet-kliniek en zij stuurde me door naar het Erasmus­ziekenhuis, waar ze nog snel, voor de mastectomie en chemo, het stimuleringsproces opstartten om mijn eicellen te kunnen bewaren. Een beproeving, want aan de ene kant is er de stress en angst veroorzaakt door de ziekte, anderzijds is er het protocol van de stimulatie dat je leven bepaalt. Op een bepaald moment moest ik elke dag naar het ziekenhuis om bloed of echo’s te laten nemen. Ook al was het doel een gelukkige toekomst, toch was het niet vanzelfsprekend om dat allemaal ineens te beleven. Maar het was de moeite waard en dat stelde me ook wel gerust. Als ik opnieuw moest kiezen, zou ik dezelfde weg gaan.

Ik volg nog een aanvullende behandeling die drie maanden zal duren, en tegen volgende zomer kan ik aan een baby beginnen denken. Ik raad alle vrouwen, die zoals ik te jong met borstkanker geconfronteerd worden, aan om deze techniek te gebruiken. Het lucht op om te weten dat er na alle beproevingen nog hoop is op nieuw leven. Een mooie revanche!”

Lydia (33), mama van Rosie (22 maanden), verwacht een tweeling

Mijn grootste angst, toen ik op mijn achtentwintigste ziek werd, was dat ik nooit een kind zou hebben. Toen ze me vertelden dat de behandeling het risico inhield dat ik onvruchtbaar zou worden, was mijn eerste zorg de cryopreservatie van mijn eicellen. Toen dat eenmaal in orde was, kon ik me concentreren op mijn ziekte en de genezing.

De chemo deed z’n werk en tegen het einde van 2010 zette mijn oncoloog het licht op groen voor een zwangerschap. Twee maanden later werd ik zwanger via de natuurlijke weg, zonder de ingevroren eicellen te moeten aanspreken. Wat ik andere vrouwen in mijn geval zou aanraden? Geef de moed nooit op. Zet alles op alles, en als de dokter zegt dat je kansen gering zijn, bedenk dan dat ons lichaam ongekende krachten bezit. Zelfs na heel zware behandelingen verliep mijn zwangerschap probleemloos, en ook de tweede gaat zeer vlot. Alles is mogelijk!”

Ik werd na de chemo gewoon spontaan zwanger! Ons lichaam bezit ongekende krachten.

De nieuwste vruchtbaarheidstechnieken onthuld

Kom je vervroegd in de menopauze, dan kunnen we zo toch je natuurlijke cyclus herstellen. Welke alternatieven zijn er momenteel op het gebied van vruchtbaarheidsbehoud?

Isabelle Demeestere, gynaecologe: “Het vruchtbaarheidsprogramma bij Erasmus bestaat al sinds 1999. Vandaag komt meer dan 50 procent van de aanvragen van vrouwen die met borstkanker te maken hebben. Sommige patiëntes raden we cryopreservatie van het baarmoederweefsel aan. Dat houdt in dat we een stukje van de eierstok wegnemen tijdens een kijkoperatie en dat invriezen in heel kleine fragmentjes. Wanneer de patiënte vervroegd in de menopauze komt maar toch nog een kind wil, kunnen we het stukje opnieuw inplanten en de natuurlijke cyclus herstellen. Deze techniek heeft z’n efficiëntie bewezen – over de hele wereld zijn er al een dertigtal kinderen geboren dankzij dit procedé. Maar het is nog erg nieuw en wordt dus als experimenteel beschouwd.”

Is deze techniek geschikt voor elke vrouw?

“Nee. Borstkanker treft, in tegenstelling tot leukemie, lymfeklierkanker of andere tumoren, veel patiëntes tussen de 35 en 40 jaar. De techniek kan niet meer toegepast worden als je boven de 35 bent, dan zijn je eierstokken niet meer sterk genoeg voor een geslaagde transplantatie. Bij deze patiëntes grijpt men ook niet naar de klassieke in-vitrofertilisatie: het hormoongehalte opdrijven terwijl de tumor blijft zitten, is niet erg raadzaam. Maar er bestaat nóg een alternatief. Sinds enkele maanden hebben we een methode om eicellen weg te halen na een aangepaste stimulatie van de eierstokken. De eicellen worden ingevroren als er geen partner is, of geen bevruchting. Het voordeel is dat deze stimulatie ook kan terwijl de patiënte nog ziek is, omdat de behandeling de toename van hormonen afremt en dit gebeurt voor de chemotherapie van start gaat. Deze techniek kan nog tot op een leeftijd van veertig jaar. Veel patiëntes ondergaan één of twee stimulaties voor de kankerbehandeling zodat ze hun eicellen kunnen bewaren om daarna zwanger te worden.

Deze techniek heeft een aantal voordelen. Hij is namelijk minder zwaar dan een transplantatie. Het invriezen van een eicel vereist echter een termijn van minimaal vijftien dagen voor de stimulatie. Patiëntes wier oncoloog aandringt op een onmiddellijke behandeling, raden we nog steeds het wegnemen van weefsel aan, zodat ze nog altijd de mogelijkheid hebben om nadien hun vruchtbaarheid te laten herstellen.”

Wat doet het Pink Ribbon Fonds precies voor jullie?

“Het Pink Ribbon Fonds is erg interessant, omdat het kanker bestrijdt en tegelijk de levenskwaliteit van de patiëntes wil verbeteren. Het toont de nood aan informatie aan, naar de patiëntes toe, maar ook naar de medische sector zelf. Het begrip vruchtbaarheidsbehoud is erg recent. De uitwisseling van informatie is dus belangrijk. De aanbesteding van Pink Ribbon is gericht op vruchtbaarheid en borstkanker, en op de behandeling van de patiëntes. Hierdoor konden mijn collega’s en ik de nationale info-site ‘Family Hope’ op poten zetten die ons zo nauw aan het hart ligt – allemaal dankzij het budget dat ons werd toegewezen door het Fonds en de Koning Boudewijnstichting.”

Bron: Myriam Berghe Bewerking: Katrien Huysentruyt