Deze position statement verduidelijkt de positie van Pink Ribbon over Borstkankerscreening. Telkens wanneer er significante nieuwe wetenschappelijke studies worden gepubliceerd of wanneer er veranderingen zijn in de screeningsprogramma’s, georganiseerd door de overheden, zal deze position statement geüpdate worden.

Het standpunt van Pink Ribbon is het volgende:

1. Terwijl er continue voortschrijdende inzichten zijn over de voor- en nadelen van screening volgt Pink Ribbon de huidige interpretatie van de wetenschappelijke bewijzen. De waarde van het bevolkingsonderzoek moet regelmatig geëvalueerd worden aan de hand van wetenschappelijke inzichten.
2. Pink Ribbon ondersteunt de bestaande screeningsprogramma’s van de overheden op voorwaarde dat de deelnemers goed geïnformeerd zijn over de risico’s en de voordelen. Vrouwen moeten hun eigen afweging kunnen maken aan de hand van eerlijke informatie.
3. Vrouwen moeten zelf alert blijven over de veranderingen aan hun borsten en dit met hun arts kunnen bespreken.Voor vrouwen die omwille van hun leeftijd of andere factoren niet in aanmerking komen voor het bevolkingsonderzoek raden wij aan hun arts te contacteren bij vragen of ongerustheid.
4. Bij erfelijkheid of een verhoogd risico is het bevolkingsonderzoek niet aangewezen.
5. Momenteel voorziet het screeningsprogramma ook geen gratis screening voor vrouwen boven de 70. Pink Ribbon raad deze vrouwen aan, indien zij dit wensen, toch verder te laten screenen op eigen kosten en om bij twijfel of ongerustheid hun arts te contacteren.

Wat is borstkankerscreening?

Screening kan helpen om borstkankers vroegtijdig op te sporen, wanneer ze te klein zijn om te zien of te voelen. Hierbij worden gezonde vrouwen getest voor tekenen die kunnen aantonen of er zich een tumor ontwikkeld. De screeningstest is een mammografie (een borstfoto). Het screeningsprogramma vind kanker bij 5,8 vrouwen op 1000 gescreende vrouwen in 2017.

Wie komt in aanmerking voor borstkankerscreening?

De screeningsprogramma’s nodigen elke 2 jaar vrouwen uit tussen 50 en 69 jaar.

Voor vrouwen jonger dan 50 is het risico op borstkanker lager. Mammograms zijn moeilijker te lezen bij jongere vrouwen omdat het borstweefsel denser is en de patronen op de mammograms minder zichtbaar. Er is weinig bewijs dat regelmatige mammograms bij vrouwen, onder de screenings leeftijd van 50, het aantal doden van borstkanker zou verminderen.

Wat zijn de voordelen van screening?

Het belangrijkste voordeel van screening is dat borstkankers meestal in een vroeg stadium worden opgespoord. Deze borstkankers zijn gemakkelijker te behandelen, hebben vaak minder behandeling nodig en hebben een betere kans op genezing.

Bestaand bewijs geeft aan dat de screening in België het aantal doden van borstkanker reduceert met XX per jaar. (is nog niet gekend, is een lopende studie in Vlaanderen van het SKR, en een deel van het EUtopia project).

Bijna alle vrouwen die een diagnose krijgen in het vroegste stadium overleven 5 jaar na de diagnose en hebben een goede kans op genezing.

Wat zijn de nadelen van screening?

Alhoewel screening (vele) borstkankers vroegtijdig kan opsporen is de screening niet perfect. Er zijn ook risico’s.

Vals positieve en vals negatieve resultaten en intervalkankers

Screening vind niet altijd de aanwezige kanker, sommige kankers worden niet opgespoord. Men noemt dit vals negatieve resultaten.

Ook kan het gebeuren dat tussen twee screeningen in er zich toch een snelgroeiende kanker heeft ontwikkeld die nog niet zichtbaar was op de screenings mammografie.

Bij sommige vrouwen zal men op de test iets zien al hebben zij geen borstkanker. Dit is een vals positief resultaat dat kan leiden tot angst en verdere testen zoals een biopsie.

Overdiagnose en overbehandeling

Naast het vinden van kankers die moeten behandeld worden kan screening ook kankers oppikken die nooit problemen zouden veroorzaken omdat zij zich niet verder ontwikkelen. Op dit moment is het onmogelijk om te voorspellen of een borstkanker snel zal groeien en behandeling nodig heeft of langzaam zal groeien of helemaal niet. Alle vrouwen die de diagnose van borstkanker krijgen worden dus behandeld, maar voor sommige vrouwen kan de arts dus niet zeggen wie behandeling nodig heeft of niet.

Screening kan ook een ductaal carcinoma in situ (DCIS) of een lobulair carcinoom in situ (LCIS)aan het licht brengen. Dit is een voorstadium van kanker. Het is niet mogelijk om te voorspellen of deze DCIS zich zal ontwikkelen tot een een kanker of niet. Daarom krijgen ook vrouwen met een DCIS een behandeling. (is nog niet gekend, is een lopende studie van het SKR, en een deel van het EUtopia project)

Blootstelling aan straling

Bij elk mammogram krijgt de vrouw een kleine dosis straling. De hoeveelheid straling is zeer klein. Voor elke 10,000 vrouwen die om de twee jaar een screening krijgen zijn er 27 extra borstkankers veroorzaakt door straling.*

De balans tussen voor-en nadelen

Elk jaar worden er 1250 aantal borstkankers gevonden door screening in Vlaanderen (quid Wallonie en BX?). De voordelen wegen op tegen de nadelen en op dit moment ondersteunen wij de huidige screeningsprogramma’s.

Pink Ribbon stelt zich tot doel alle bevolkingsgroepen maar vooral vrouwen die in aanmerking komen voor bevolkingsonderzoek op een neutrale wijze, gebaseerd op wetenschappelijke bewijzen van het moment, te informeren.

Aangepast op November 2018

* Dit is een goede schatting uit de US: https://access.uzbrussel.be/Page/Document/evidence-summary-radiation-induced-breast-cancer-and-breast-/,DanaInfo=www.uspreventiveservicestaskforce.org,SSL+breast-cancer-screening Vergeleken met het aantal kankers die gevonden worden op dezelfde periode (5800 in VL)