02/11/2023 - Twee jonge vrouwen schreven samen een boek over de rollercoaster waarin ze belandden sinds ze de diagnose kanker kregen. De ene is filosofe en kreeg lymfeklierkanker, de andere is kunsthistorica en schrijfster en werd met borstkanker geconfronteerd. ‘Het is kanker. Wat nu?’ is de titel van een uitzonderlijk literair non-fictieboek van Tine Maenhout en Silvia Brouwers, uitgegeven bij Pelckmans Uitgevers in 2023.

De auteurs beschrijven hun emoties op een verhalende, maar voor kankerpatiënten ongetwijfeld herkenbare manier die je zelden in boeken over kanker tegenkomt. Wat door je heen gaat wanneer je in een koude scanner ligt bijvoorbeeld: ‘Of je nu daar ligt of in een ruimteschip vastgegespt hangt, klaar om afgeschoten te worden naar een planeet waar je helemaal niet heen wilt, dat maakt niet zoveel verschil.’

Het boek vertelt chronologisch, van het eerste verdachte symptoom tot het einde van de behandeling, in korte hoofdstukjes welke emoties bovendrijven en hoe je daarmee kan omgaan. Vertel je het iedereen die je lief is? Hoe ga je om met hun heftige reacties of met iemand in je dichte omgeving die zich plots specialist waant? Woede in de eerste dagen na de diagnose is normaal. De spanning in je lijf moet naar buiten en dat is soms op de kap van wie op dat moment in je buurt is. Hoe liever je die persoon ziet, hoe groter de woede … Grijp jezelf dan bij je nekvel en plaats je voeten terug op de grond. Recht je rug. Vraag hulp.

In de hoofdstukjes over chemotherapie lees je stap voor stap aan wat je je kan verwachten. Hoe je aanvankelijk opgelucht bent, omdat het allemaal lijkt mee te vallen. En je even snel tot een ander besef komt. Dat je toch een beetje panikeert, als je merkt dat iedere lege infuuszak in een afvalemmer belandt met een sticker ‘zwaar chemisch afval’. En ook dat het helpt als je in chemoland in beweging blijft: ook al is het sukkelachtig strompelen, blijf stappen zetten, liefst buiten. In de mist van een aan gruzelementen geslagen immuunsysteem begint je lichaam energie gerichter te kanaliseren. Voel de emoties zoals ze komen. Vecht er niet tegen. Ze komen en gaan. Vechten tegen kanker moet je niet. Je ondergaat. Bij operaties lees je hoe je afscheid neemt van een stukje darm, een moedervlek, een borst … Het kan dan helpen om een soort ritueel te bedenken. Misschien wil je de leegte niet meteen zien die achterbleef. Een amputatie is niet niks. Kijk pas naar het litteken als je daar klaar voor bent. Vroeg of laat zal je wennen. Je leert ermee leven.

Voor sommigen zal de kanker een einde aan het leven maken. Geen mens weet in eerste instantie hoe om te gaan met de boodschap dat hij of zij terminaal is. Je tiert de ziel uit je lijf of je verkrampt van schrik. Diep verdriet overspoelt je als een oceaan. Ook je omgeving deelt in de klap. Er wordt naar lucht gehapt, gezwegen en gehuild. Eindigheid krijgt voor het eerst een termijn. Je gaat intens in het moment leven, want denken aan later maakt je gek. Je doet waar je blij van wordt. Of dat nu iedere dag een grote zak chips is, of dat concert meepikken. Het is wat het is en met de beste wil van de wereld valt er niets meer aan te veranderen. Je leert daarin berusten.

Het beste medicijn tijdens een kankerbehandeling is rust. Snurk, dommel in, ronk. Het is gratis en heeft geen bijwerkingen. Meestal niet, want typisch bij chemotherapie zijn chemodromen. Je duikt in een fantasiewereld en maakt allerlei gebeurtenissen mee, die soms net echt lijken. Chemoslaapjes zijn intens, maar helpen je lichaam helen. Soms zijn er nachten waarin de slaap niet komt. Spreek erover met je arts. Slaap is ontzettend belangrijk.

En dan ben je plots uitbehandeld. Voortaan ga je op geregelde tijdstippen op controle. Het lijkt voorbij, je pikt de draad weer op, of niet. Kanker verandert je leven. Voor sommigen helemaal niet veel, voor anderen is er een leven voor en na kanker. Als er iets is wat je nu zeker kan, is het doorbijten, weer opstaan als je valt en de mogelijkheden langs alle kanten bekijken. Kanker doet wat met een mens.

- Marleen Finoulst

Het is kanker. Wat nu? Tine Maenhout en Silvia Brouwers

Pelckmans 2023. ISBN 978 94 6337 4491, 191 blz.