Wanneer je partner de diagnose kanker krijgt, verandert jouw rol onverwacht in die van vrijwillige kankerzorgverlener, doorgaans zonder medische achtergrond en zonder kennis over de ziekte. Je hebt geen opleiding, noch ervaring. Reken erop dat het een proces wordt van vallen en opstaan, van ‘goede’ en ‘kwade’ dagen. Toch is je rol onvervangbaar en onbetaalbaar. Hoe vul je je nieuwe taak het beste in? Amerikaanse kankerspecialisten publiceerden onlangs uitstekend advies voor partners en andere dierbaren van kankerpatiënten, die ze kortweg kankerzorgverlener noemen*.

Wat kan een kankerzorgverlener doen?

Veel voorkomende zorgtaken zijn:

• Fysieke zorg: helpen bij wassen, aankleden en mobiliteit;
• Emotionele en sociale ondersteuning: gezelschap bieden, omgaan met emoties van de patiënt, contact onderhouden met vrienden en familie.

Medische zorg ondersteunen:

• Beheren van medicatie, coördineren van afspraken;
• Begeleiden naar de consultaties, helpen bij beslissingen.

Praktische dagelijkse zorg:

• Vervoer, boodschappen, schoonmaak;
• Financiële en administratieve zaken: betalen van rekeningen, contact met verzekeraars.

Impact op jou als kankerzorgverlener.

Veel zorgverleners voelen zich dichter bij hun dierbare, vinden betekenis en voldoening in hun rol en ontwikkelen meer empathie voor anderen. Het is een uitdagende rol. Je kan je gestrest, overbelast, financieel onder druk gezet en overweldigd voelen. Sommigen moeten de zorg combineren met een job, huishoudelijke taken en ondersteuning van andere familieleden, kinderen bijvoorbeeld. Daarnaast kampen veel zorgverleners met hun eigen gezondheidsproblemen, die ze soms negeren. Het is normaal om gevoelens van boosheid, schuld, verdriet, verwarring, wrok en frustratie te ervaren.

De eerste periode na de diagnose kan bijzonder moeilijk zijn vanwege de emotionele impact, het verlies van gezondheid van de dierbare en de vele afspraken. Later kan de stress zich opstapelen en tot uitputting leiden.

Ondersteuning van een kankerzorgverlener

Zorg ook goed voor jezelf. Zoek veilige plekken waar je je gevoelens kunt delen zonder schuld of oordeel. Plan tijd in met vrienden, praat met een therapeut of sluit je aan bij een steungroep voor zorgverleners. Je gevoelens uiten kan helpen om je hoofd boven water te houden. Als jij en je dierbare het prettig vinden om te delen, overweeg dan een platform waar je updates met je netwerk kunt delen. Sommige naasten van kankerpatiënten houden een blog bij. Het documenteren van de ups en downs kan therapeutisch zijn en tijd besparen door meerdere mensen tegelijk op de hoogte te houden. Hoe meer je netwerk weet, hoe meer ze bereid kunnen zijn om te helpen. Informeer ook bij het oncologisch team naar beschikbare hulpmiddelen, zoals vervoer, financiële steun en speciaal verlof. Taken uit handen geven is een krachtige vorm van zelfzorg. Maak gebruik van je netwerk. Laat anderen maaltijden brengen, boodschappen doen of het gras maaien. Elke taak die iemand anders overneemt, bespaart jou tijd en energie. Als kankerzorgverlener heb je steun nodig: wimpel ze nooit af, maar durf er zelf naar vragen.

Wil je als kankerzorgverlener meer tips en advies van Belgische experten? Die vind je in ons boek Omhelzingen

*Warrier G. Breininger A, Gupta A. My loved one has cancer – what does this mean for me? JAMA 2025;185:353