Mijn huid

• Zal ik verouderen en verdikken door de therapie?
  Veel hangt af van je persoonlijke situatie en de behandeling die je ondergaat. De chemokuur kan je eetlust remmen, waardoor je vanzelf afvalt. Krijg je cortisone, zul je vocht ophouden en wordt je eetlust opgewekt, waardoor je wat kunt bijkomen. Ook hormoontherapie kan je wat kilo's opleveren. Heb je een vergevorderde kanker, dan zal die al je energie opeisen en verlies je juist veel gewicht. Je lichaam krijgt best wat te verduren. Daarom is het goed om het liefdevol aandacht te geven in dit hele proces.
  
• Wat doe ik met mijn huid?
  De behandelingen kunnen maken dat je huid tijdelijk droog en dun wordt, wat je plots ouder kan doen lijken. Bovendien wordt het broos en gevoelig. Daarom is een goede huidverzorging tijdens en na de behandeling aangeraden. Vraag advies aan het verzorgend personeel, zeker als je bestraling ondergaat.

Enkele tips:
> Ga extra zacht en voorzichtig om met je huid bij het smeren of afdrogen.
> ga voor korte baden en douches, breng een hydraterende crème of olie aan, en gebruik geen producten waar alcohol in zit.
> Spuit parfum op de binnenkant van je kleding in plaats van op je huid.

• Mag ik in de zon?
  Onderga je chemotherapie, dan kunnen bepaald medicijnen je gevoelig maken voor de zon en extra pigmentatie veroorzaken. Ook recente littekens kunnen de zon beter schuwen. Bescherm je daarom goed met een hoge beschermingsfactor of mijd de zon door lange mouwen aan te doen en je decolleté en hoofd te bedekken.

Mijn haar

• Verlies ik mijn haar door de chemotherapie?
  Bij de meeste chemokuren is haarverlies onvermijdelijk. De chemo tast de kankercellen aan, maar ook de andere cellen moeten eraan geloven, zeker de gevoelige cellen van de haarzakjes. Niet alleen je hoofdhaar, maar ook je okselhaar, schaamhaar, wimpers en wenkbrauwen dunnen uit of vallen volledig weg. Voor sommige vrouwen is het haarverlies een zwaardere klap dan de behandelingen zelf. En dat is begrijpelijk. Met het verliezen van je haar, heb je het gevoel een stuk vrouwelijkheid en persoonlijkheid los te laten. Bovendien wordt je ziekte opeens heel duidelijk voor jezelf en je omgeving.
  > Meestal begint je haar uit te vallen een tweetal weken na het begin van de behandeling. Plukken haar terugvinden op je kussen is best een confrontatie. Vandaar dat veel vrouwen er bij het begin van de behandeling voor kiezen om hun haren kort te knippen of zelfs af te scheren.
  
• Hoe snel groeit het terug?
  Normaal gezien begint je haar weer te groeien na het beëindigen van de behandeling. Kappers raden je aan om het eerste babydons te knippen om meer kans te hebben op een volle, weelderige haardos achteraf. Je haar kan bij het terugroepen wel een andere textuur krijgen: sluik kan bijvoorbeeld krullen worden of de grijze haren kunnen zelfs verdwenen zijn. In principe komt je haar altijd terug. Het is slechts in heel uitzonderlijke gevallen dat het haar zeer traag, niet of niet volledig terug groeit.
  > Als je je haar na radio- of chemotherapie bent verloren, kun je van het ziekenfonds een maximale tussenkomst krijgen van € 180 voor een pruik, hernieuwbaar om de twee jaar.
  
• Kan een ijsmuts iets doen?
  Een ijsmuts op je hoofd zou het haarverlies kunnen vertragen of gedeeltelijk tegenhouden. Maar hier bestaan verdeelde meningen over. Zo'n ijskoude helm kan hoofdpijn, tandpijn en oorpijn veroorzaken en is best hard om te verdragen. Je kunt ook ijshandschoenen tegen nagelverlies aanvragen. Ga na of dit voor jou de beste oplossing is. Maar wees niet te hard voor jezelf.
  > Neem tijdens de behandeling liever geen voedingssupplementen tegen haaruitval, ze zouden kunnen inwerken tegen de stoffen van de chemotherapie.
  
• Welke pruik kies ik?
  Je kunt kiezen tussen een pruik van synthetisch haar en een pruik van natuurlijk haar. Beide hebben voor- en nadelen. Natuurlijke pruiken lijken echter en vallen iets soepeler, maar zijn tot drie keer zwaarder, vragen een voorzichtiger verzorging en zijn een pak duurder. Synthetische pruiken zijn handiger in gebruik: de golven of krullen blijven beter in model, je kunt ze heel makkelijk in de wasbak wassen (met een zeep voor 'fijne was') en drogen, ze zijn lichter én goedkoper. Vraag aan de leverancier hoe je je pruik het best kunt onderhouden en hoe je ervoor zorgt dat hij niet afglijdt. Een adressenlijst van pruikenwinkels vind je o.a. op www.kanker.be, de website van de Stichting tegen Kanker (tik in de zoeker 'pruikenhandels').
  > Prijzen voor degelijke pruiken variëren tussen een goede €100 en €1000 - waarvan maximaal € 180 terugbetaald door het ziekenfonds. Ga eerst naar je arts voor een voorschrift voor een haarprothese en vraag ook bij de aankoop een factuur voor een haarprothese. Breng beide documenten dan binnen bij je ziekenfonds.
  > Kijk of je persoonlijke ziekteverzekering eventueel het totale bedrag van de pruik dekt.
  

Mooi en vrouwelijk zijn

• Hoe maak ik me weer mooi?
  Door de behandeling kan je huid valer lijken en ook het verdwijnen van je wenkbrauwen en wimpers kan je een onwennig gevoel geven als je in de spiegel kijkt. Maar er bestaan goede trucs om hieraan te verhelpen. Een bezoeken aan een visagiste is daarom geen slecht idee. Zij kan je helpen de aangepaste producten en tinten te vinden bij je nieuwe uiterlijk en leren hoe je bijvoorbeeld wenkbrauwen bijtekent.
  > Een gratis gezichtsbehandeling: in steeds meer ziekenhuizen kun je als je kanker hebt een gratis gezichtsbehandeling krijgen. Estée Lauder steunt al bijna 20 jaar actief borstkankerpatiënten. Hun actie Look Good, Feel Better (Goed verzorgd, beter gevoel) is een programma georganiseerd door de Stichting tegen Kanker. Het bestaat uit een gelaatsverzorging (reiniging van gezicht, lichte gezichtsmassage, hydraterend masker en verzorgende dagcrème), een relaxerende handmassage en eventueel een subtiele maquillage. Raadpleeg je ziekenhuis of de dienst 'Patiëntenbelangen & Zorg' van de Stichting: 02-733 68 68 (op di, woe en do van 9 tot 12 uur) of check www.tegenkanker.be/agenda (workshop 'verzorging en make-up').
  
• Hoe kan ik me weer vrouwelijk voelen?
  Misschien kunt je niet terugvallen op het klassieke decolleté, maar er zijn andere zeer vrouwelijke attributen die je een sexy gevoel kunnen geven: een rode jurk, pumps met hakken, opvallende panty's, ...
  > Kies eens een decolleté met drapages, een rugdecolleté, of een asymmetrisch decolleté... Of draag laagjes: een transparante blouse met een gesloten topje eronder.
  > Kies sensuele, natuurlijke stoffen, zoals zijde, licht katoen, satijn... Ze vallen soepeler en geven je een heel ander gevoel dan synthetische stoffen, die vaak zwaarder vallen.
  > Kies een prothese-beha met wat kant bovenaan. Zelfs al zie je een stukje in je decolleté, een streepje kant kan nooit kwaad.

Prothesen en lingerie

• Welke prothese neem ik?
  Als je het ziekenhuis verlaat, krijg je een lichte prothese mee om je silhouet in balans te brengen, tot de wonde genezen is. Daarna stap je over op een definitieve prothese van silicone. Dit kan een exemplaar zijn dat je in een aangepaste bh stopt of één die aan je lichaam kleeft. Prothesen bestaan in verschillende maten, vormen, kleuren en prijzen. Vraag hulp en advies in een thuiszorgwinkel (www.thuiszorgwinkel.be).
  > Vraag een prothesevoorschrift aan je arts en dien het samen met het betalingsbewijs in bij het ziekenfonds. Je kunt de onkosten van deze prothese om de twee jaar inbrengen (ook gedeeltelijk de kleefstroken).
  
• Waar vind ik gepaste lingerie en badpakken?
  Laat bij je eerste aankoop comfort altijd primeren boven alles: schaf je een goed zittend basismodel aan, met brede schouderbandjes, voldoende ondersteuning in de rug en een hoog middenstuk vooraan, zodat je prothese(s) veilig zit(ten). Zorg ook dat ze voldoende steun krijgen, zodat je schouders en rug er niet onder gaan lijden. Een goede beha zoeken in een doorsneewinkel na een operatie is geen makkelijke onderneming, ook emotioneel. Laat je daarom als het kan adviseren door verkoopsters in speciale lingeriewinkels die het gewend zijn om met borstkankerpatiënten om te gaan.
  > Je vindt aangepaste lingerie in thuiszorgwinkels (www.thuiszorgwinkel.be) en in sommige lingeriewinkels. Check bijvoorbeeld www.amoena.be, www.anita.com, www.breaststyle.nl, of voor lingerie op maat www.lijfgoed.nl. ;
  

Lichamelijk ongemak

• Wat helpt tegen een dikke arm (lymfoedeem)?
  Worden er bij onderzoek tumorcellen gevonden in de schildwachtklier in de oksel, moeten ook de okselklieren worden verwijderd, wat het lymfestelsel verstoort. Het vocht dat afgedreven moet worden, stapelt zich op den duur op in de overgebleven klieren, tot het 'overloopt' en naar de nabijgelegen weefsels stroomt. Dat kan zwellingen veroorzaken, maar ook stijfheid, pijn en een bemoeilijking van dagelijkse bewegingen. Gevaarlijk is het niet op zich, maar je kunt het beter in een vroeg stadium aanpakken in de hoop dat het niet toeneemt. Ga naar je arts als je ongemak ervaart. Die kan je een fysiotherapie voorschrijven: een manuele lymfedrainage, die het ledigen van de klieren stimuleert, een pressotherapie, waarbij je arm in elastische zwachtels, waardoor er gedurende 24 tot 48 uur een zachte druk ontstaat.
  
• Hoe ga ik om met pijn?
  Je zou kunnen denken: hoe groter de tumor, hoe groter de pijn. Dat is niet zo. Patiënten met een kleine, beginnende tumor hebben soms veel pijn. Uit onderzoek is gebleken dat het niet de tumor zelf is die pijn veroorzaakt, maar wel endotheline-1 (ET-1), een stof die kanker vanaf het begin afscheidt en die de pijnzenuwen prikkelt. De huid wordt overgevoelig. Niet iedereen maakt evenveel ET-1 aan en niet iedereen heeft evenveel gevoelszenuwen. Heb je pijn, dan ben je vaak het best geholpen met middelen die inwerken op de zenuwpijn, zoals antidepressiva, neuroleptica, ...
  > Hoe sneller je hulp vraagt om de pijn te bestrijden, hoe beter. Bij langdurige niet-behandelde pijn is de kans groter dat die chronisch wordt.
  
• Kom ik nu in de menopauze?
  Bij een chemo- of hormoonbehandeling word je tijdelijk in de menopauze gebracht, met mogelijk de bijbehorende symptomen: een drogere huid, vaginale droogte, warmteopwellingen... In principe kan je cyclus na de behandeling weer in gang schieten. Hoe jonger je bent, hoe meer kans hierop. Maar door deze therapieën kun je inderdaad vervroegd in de overgang komen. Eventueel kan hormoonvervangende therapie (HRT) helpen, maar bespreek dit uitgebreid met je arts, want het hangt sterk af van het type kanker dat je hebt gehad.
  > De specialist: "Er is wetenschappelijk bewijs dat hormonentherapie invloed heeft op borstkanker. Vrouwen die HRT gebruiken zouden meer kans hebben om borstkanker te ontwikkelen, zeker als het meerdere jaren na elkaar ingenomen wordt. Na een hormoongevoelige kanker is hormoontherapie sowieso uit den boze. Bespreek dus goed of het in jouw geval een voor- of nadeel zou zijn om eraan te beginnen."

Bron: Boek 'Mijn borsten. Mijn boek.'